Η κλινική κατάθλιψη είναι μία από τις πιο κοινές οντότητες που συνυπάρχουν με πληθώρα προβλημάτων ψυχικής υγείας. Εν τούτοις, η κατάθλιψη και οι διαταραχές εθισμού θεωρούνται ότι συχνά συνυπάρχουν ως διαγνώσεις. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους:
•Οι διαταραχές εθισμού έχουν συνήθως πολλαπλές αρνητικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων στις σχέσεις, της μείωσης της απόδοσης στην εργασία και της χαμηλής αυτοεκτίμησης.
•Οι διαταραχές εθισμού προκαλούν αστάθεια της διάθεσης και ευαλωτότητα στην ανάπτυξη κατάθλιψης.
•Τα άτομα με συμπτώματα κατάθλιψης μπορεί να αναζητήσουν ανακούφιση στην χρήση ουσιών ή σε άλλες καταναγκαστικές συμπεριφορές, όπως τα τυχερά παιχνίδια, το σεξ και το φαγητό.
Συνύπαρξη εθισμού και κατάθλιψης
Ο εθισμός και η κατάθλιψη συνδέονται στενά και αλληλεπιδρούν με διάφορους τρόπους. Η μια κατάσταση μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει σημαντικά την άλλη. Για κάποιους η κατάθλιψη ξεκινάει πρώτα, ενώ για άλλους ο εθισμός είναι αυτός που προϋπάρχει.
Εθισμός ως προσπάθεια αυτοθεραπείας της κατάθλιψης
Τα άτομα με καταθλιπτικά συμπτώματα αναζητούν ανακούφιση από τις εξουθενωτικές επιπτώσεις της διαταραχής τους και πολλοί χρησιμοποιούν την εθιστική συμπεριφορά σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψή τους. Η τελευταία μπορεί να επιδεινωθεί και να χρονίσει λόγω εθιστικών συμπεριφορών. Η στιγμιαία ανακούφιση που προκύπτει από τις εθιστικές συμπεριφορές, μακροπρόθεσμα, επιδεινώνει και παρατείνει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Οι εθιστικές συμπεριφορές εντούτοις αντί να ανακουφίσουν το άτομο από τα καταθλιπτικά συμπτώματα, μετατρέπονται οι ίδιες σε ένα εξίσου σημαντικό πρόβλημα.
Τόσο οι εξαρτήσεις από ναρκωτικά, αλκοόλ και φαγητό, όπως και οι εθισμοί σε τυχερά παιχνίδια, σεξ και ψώνια, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν «αυτοθεραπεία» των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Άγχος, δυσφορία και προβλήματα ύπνου είναι κοινά συμπτώματα κατάθλιψης σε άτομα προσπαθούν να ανακουφιστούν μέσω των εθιστικών συμπεριφορών. Τα παραπάνω αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για την ανάπτυξη μιας διαταραχής εθισμού κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου. Ένας «φαύλος κύκλος» διπλής διαταραχής αρχίζει να αυτοτροφοδοτείται μέχρι να «σπάσει» από τη σωστή διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία.
Η κατάθλιψη ως αντίδραση στην εξάρτηση
Κάθε εθισμός προκαλεί ένα πλήθος από αρνητικά συναισθήματα, όπως ενοχή, θλίψη, ντροπή, απελπισία, απόγνωση, αδυναμία, θυμό, άγχος και φόβο. Αυτές οι συναισθηματικές εμπειρίες είναι πολύ παρόμοιες με εκείνες που υπάρχουν σε επεισόδια κατάθλιψης που συμβαίνουν χωρίς παράλληλα να υπάρχει εθισμός. Επιπλέον, η κατάθλιψη επιδεινώνεται λόγω της αδυναμίας χειρισμού της ζωής και της επακόλουθης αίσθησης αδυναμίας που συνοδεύει τον εθισμό. Κατά συνέπεια, πολλά εξαρτημένα άτομα θα αναπτύξουν κλινική κατάθλιψη ως άμεσο αποτέλεσμα του εθισμού τους.
Θεραπεία
Η θεραπεία της κατάθλιψη και του εθισμού απαιτεί μια διπλή προσέγγιση που αντιμετωπίζει και τις δύο καταστάσεις ως πρωτεύουσες και στοχεύει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και των δύο παθήσεων. Τα άτομα με κατάθλιψη και συνυπάρχων εθισμό μπορούν να βοηθηθούν με αντικαταθλιπτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία, παράλληλα με κλασικές μεθόδους θεραπείας του εθισμού, όπως η εκπαίδευση, η παροχή συμβουλών για τον εθισμό και η συμμετοχή σε ομάδες αυτοβοήθειας.